caryca katarzyna o polakach

Spowiedź carycy Katarzyny II. Katarzyna II Wielka jest uznawana za jedną z największych postaci, które zasiadły na carskim tronie Rosji! To również kobieta, która kochała seks i nigdy się z tym nie kryła. Gdyby żyła w dzisiejszych czasach, zapewne zrecenzowałaby skandalizującą książkę "50 Twarzy Greya", jednym słowem: - Nuda! caryca katarzyna film porno pl lektor za dadmo. dm_51e287b6bf4ce. 0:48. caryca katarzyna film porno pl caly film. dm_51e131ff63249. 44:07. bajka umizoomi polska wersja. Yajam. 13:45. List carycy Katarzyny o polakach. Odblokuj dostęp do 14191 filmów i seriali premium od oficjalnych dystrybutorów! Oglądaj legalnie i w najlepszej jakości. Włącz dostęp. Dodał: p2mkocur. Nie była Rosjanką, tylko księżniczką z niemieckiego rodu. Katarzyna II, Caryca Katarzyna, Katarzyna Wielka - czego o niej nie wiemy? Jaka była prywatnie, co ją ukształtowało, jak Caryca Katarzyna, Imperatorowa Rosji, najpotężniejsza kobieta władająca tym krajem a jednocześnie kobieta zagadka, gdyż tak naprawdę niewiele wiadomo o jej dzieciństwie, urodzeniu, rodzinie. Ellen Alpsten w swojej książce "Caryca" przybliża nam jej postać, pozwalając zrozumieć co ją ukształtowało, zahartowało i stworzyło, że Espace Rencontre Annecy Le Vieux Adresse. Katarzyna II Wielka. Urodziła się 1729 r. w Szczecinie, zmarła w 1796 w Petersburgu. Jedna z najpotężniejszych kobiet w historii świata, caryca Rosji w latach 1762-1796. Urodziła się jako Zofia Fryderyka Augusta, w rodzinie niemieckiej szlachty w Szczecinie. Luteranka. W 1745 roku wyjechała do Petersburga, by poślubić księcia Piotra Ulryka, późniejszego cesarza Rosji Piotra III. Przeszła na prawosławie i przyjęła imię Katarzyna. Kiedy jej mąż został władcą Rosji, przeprowadziła zamach stanu, zabiła go i została carycą. Rządziła Rosją silną ręką. Była genialnym taktykiem wojskowym, ale bezwzględnym władcą, który krwawo tłumił bunty kozackie i chłopskie. archiwumUległ łatwo kobiecie. Gdyby choć spróbował walczyć o Polskę, to historia by mu wybaczyła. Ale braku honoru i godności historia nie wybacza. Gdyby Poniatowski w 1792 r. podjął walkę, mógłby ocalić Polskę - prof. Andrzej Chwalba mówi Marii Profesorze. Czy miłość może wpłynąć na losy całego narodu? Czy gdyby nie uczucie, którym darzył król Stanisław August Poniatowski carycę Katarzynę, doszłoby do rozbiorów Polski?Z całą stanowczością stwierdzić tego nie możemy. Ale jest pewne, że losy Polski potoczyłyby się i gdzie zaczęła się ta tragiczna dla Polaków znajomość?Katarzyna, wówczas jeszcze nie caryca, poznała się ze Stanisławem Poniatowskim, jeszcze nie królem Augustem, w Petersburgu w latach 50. XVIII wieku. Wtedy Polską rządził August III. Poniatowski był wówczas mało znanym, 23-letnim mężczyzną, sekretarzem ambasadora Anglii, Charlesa Williamsa. Owszem, był obieżyświatem, człowiekiem pełnym ogłady towarzyskiej, inteligentnym. Nawet jego wygląd świadczył, że jest już z epoki Oświecenia, a nie sarmackiej. Coś zaiskrzyło, zaczęli się spotykać. To prawdopodobnie dostrzegł Charles Williams. Z obawy, że sprawy zajdą za daleko, odesłał Poniatowskiego. Ale Katarzyna zatęskniła za swym młodym kochankiem i sprowadziła go z powrotem do Petersburga, gdzie został posłem Augusta w nim zakochana?Trudno przesądzić. Niemniej to była kobieta, która nie kierowała się raczej emocjami. Niezwykle silna, wytrawna szachistka. Tak samo skutecznie rządziła państwem, jak podporządkowywała sobie mężczyzn. I ich miała w sobie takiego, że mężczyźni jej ulegali? Z jej portretów nie wynika raczej, że była zbyt akurat bym nie ufał. Ale rzeczywiście to raczej nie była kwestia urody Katarzyny. Raczej osobowości. Miała w sobie coś, co przyciągało mężczyzn. Pewność siebie, wewnętrzną był pierwszą zdobyczą pozamałżeńską Katarzyny?Z jego późniejszych listów wynika, że to raczej ona była jego pierwszą kobietą. Pamiętajmy, że Katarzyna była osobą niezwykle rozwiązłą, posiadającą licznych młodych kochanków. Nawet kiedy była już kobietą sędziwą, po sześćdziesiątce. Można więc powiedzieć, że wyprzedzała swoją epokę. W kwestii obyczajowości zachowała się jak celebrytka z XXI jej frywolność wynikała z tego, że jej mąż, Piotr III, był mógł nim być: mieli wspólnie syna, jednej z hipotez to był syn Zresztą Paweł był niezwykle podobny do Piotra III. Ze związku carycy ze Stanisławem Augustem urodziła się się córka, Anna Piotrowna. Ale zmarła w wieku dwóch lat. Jednak Piotrowi III oczywiście nie podobała się rozwiązłość żony. W pewnym momencie życie Poniatowskiego zawisłoby na jakich okolicznościach?Piotr III zastał Katarzynę i Stanisława w sytuacji intymnej. Zresztą, koniec końców to Katarzyna zabiła męża, wcześniej odsunąwszy go od władzy. Dzięki temu w 1762 roku została władcą Rosji. I trzeba przyznać, że była władcą niesamowicie skutecznym, dlatego zyskała przydomek "Wielka". Szła od sukcesu do sukcesu. Była świetna zarówno w sprawach wewnętrznych, umacniając Rosję, jak i zewnętrznych. Ta kobieta wygrywała każdą wojnę, za którą się lata później, w 1764, pomogła zostać Poniatowskiemu królem pewno gdyby nie jej protekcja, Poniatowski nie wygrałby elekcji. To był "człowiek znikąd" - niespokrewniony z wielkimi rodami Europy, nieznany w środowisku, z mniej szanowanej szlachty. Na takich mówiono "chudopachołek". Zresztą, niektórzy zarzucają mu, że i tytuł szlachecki sobie kupił. Największym osiągnięciem jego ojca było to, że się dorobił majątku i to, że udało mu się poślubić magnatkę z rodu Czartoryskich. Poniatowski był zatem przed elekcją ostatnią osobą, której spodziewano się na Katarzynie udało się przekupić posłów, żeby go wybrali. Na łapówki wydała ponoć pół miliona było dla niej tańsze niż zbrojna interwencja. Zresztą wtedy większość magnatów polskich była opłacana - czy to przez Petersburg, czy Berlin, czy Wiedeń, choć ten ostatni był najbardziej skąpy. Wtedy przyjmowanie łapówek było czymś normalnym. Ciekawie to zresztą magnaci tłumaczyli: że biorąc łapówki od mocarstw, osłabiają je finansowo. Refleksja polskiej magnaterii, że dają się korumpować zamiast walczyć o państwo, przyszła później, podczas Sejmu Czteroletniego. Ale może lepiej późno niż nie uczyniła Poniatowskiego królem przez wzgląd na sentymenty?Ależ skąd. Raczej liczyła na jego sentymenty i poddaństwo. Chciała po prostu posłusznego sobie, słabego króla. Był dla niej gwarancją silnej pozycji Rosji w przecież zgadzała się na pewne ustępstwa wobec Poniatowskiego. Między pierwszym a drugim rozbiorem, w latach 1772-1793, żyło się w Polsce przecież nie najgorzej. Poniatowski zreformował szkolnictwo, przyciągnął do Polski artystów, utworzyła się caryca zgadzała się na drobne reformy, ale dlatego tylko, że łatwiej rządzi się państwem, które się nie sypie. Gdyby panowała tu anarchia, głód, wojna, to zbrojne interwencje kosztowałyby ją znacznie więcej. Ale z drugiej strony Polska zbyt silna też była dla niej zagrożeniem, dlatego do najważniejszych reform nie dopuszczała. A nie można odmówić Poniatowskiemu, że on do nich dążył. Że miał dobre chęci. Marzył, żeby być władcą suwerennym. Ale wiedział, że nie stanie się to bez zgody carycy. Ona pociągała za sznurki. I nie dała mu zapomnieć, że jest jej dłużnikiem. Zakładnikiem. Można powiedzieć, że podczas tych 20 lat między zaborami Polską rządziły dwie osoby: król i urzędujący przy Miodowej w Warszawie ambasador caryca i Poniatowski spotykali się przez ten czas?Nie. Spotkali się dopiero w 1787 roku. Przez ten czas jedynie ze sobą były listy służbowe czy intymne?Z jej strony jedynie służbowe. On w swoich zapiskach próbował jakoś odświeżać wspomnienia ich romansu. To był człowiek niezwykle romantyczny. Na palcu nosił sygnet z jej portretem. Na datę koronacji wybrał imieniny Katarzyny. Poniatowski wierzył w siłę pamięci. A Katarzyna wierzyła jedynie w siłę swoją i mu się ożenić z księżniczką z rodu czystej politycznej kalkulacji. Bała się sojuszu Polski z Habsburgami. Poza tym na rękę było jej, że Poniatowski nie ma potomka. Przynajmniej tego z prawego łoża. Bo oświecenie to była epoka zalegalizowanej rozwiązłości, w dobrym tonie było mieć kochanków czy kochanki. Dlatego jest tyle niepewności dotyczących ojcostwa dzieci z tej epoki. A Poniatowski do wyjątków nie należał. Miał mnóstwo kochanek i duży dystans do religii. Jak pani myśli, do jakiej partii by dziś należał? Może do Palikota?W końcu caryca i król spotykają się w 1787 roku. Po co?To bardzo ważna data. Rosja przygotowywała się do wojny z Turcją. Poniatowski spotkał się z carycą, aby zaoferować jej pomoc polskiej armii w zamian za to, że Katarzyna zgodzi się na reformy. I rzeczywiście, podczas tego spotkania ona wyraziła zgodę na taki układ i dzięki temu zawiązał się Sejm Czteroletni. Proszę pamiętać, że caryca wcale nie była wielką entuzjastką rozbiorów - ona wolała zachować całą Polskę dla siebie. Po jej spotkaniu z Poniatowskim przez moment mówiło się, że może powstać wspólne, rosyjsko-polsko-litewskie państwo. Turcy bardzo się tego caryca znów wystawiła Augusta do go ciągle upokarzała, a on wciąż wierzył, że da się z nią coś wspólnie odbudować. Nawet tym spotkaniem: on czekał na nią siedem tygodni, a ona miała dla niego pół to ostatnie upokorzenie dało Poniatowskiemu siłę do Sejmu Czteroletniego i do pracy nad konstytucją?Sejm Czteroletni rzeczywiście go rozgrzał, zmobilizował. Jakby urosły mu skrzydła. Zaczął wierzyć, że może uda się odzyskać suwerenność Polski. Poniatowski był zresztą dość niezrównoważonym politykiem: łatwo popadał w depresję, melancholię. I odwrotnie, kiedy zarażał się entuzjazmem, wierzył, że można uchwalona 3 maja 1791 konstytucja rozwścieczyła mogła tego przełknąć. Zaczęła szantażować Poniatowskiego. Dała mu ultimatum: albo przystąpi do założonej przez zdrajców Polski konfederacji targowickiej, albo pożegna się z tronem. Wybrał targowicę. I to jest niewybaczalny błąd, który zaważył na naszych losach do chyba, że wybierając targowicę ocali choć część reform, a zamiast tego doprowadził do klęski powstania kościuszkowskiego i do dwóch kolejnych rozbiorów Polski. Z naiwności?Przede wszystkim - z braku siły i wiary. Brakowało mu wewnętrznego ognia. To był człowiek dyplomacji, a nie wojny. Kiedy pojawiła się szansa, żeby działaniami wojennymi ocalić państwo przed zagładą, poddał się bez walki. Koniunktura się poprawiała, miał genialnych taktyków wojskowych: Tadeusza Kościuszkę i Józefa Poniatowskiego. Oni mieli szansę doprowadzić armię polską do zwycięstwa. Jeśli nie całej wojny, to przynajmniej kampanii. Tymczasem Poniatowski skapitulował przed bitwą, jak zobaczył chorągwie wroga. Targowica to był z jego strony nie tylko akt zdrady, ale i niedojrzałości mówi, że mieliśmy pewne szansę wygrać, zapobiec kolejnym rozbiorom. Jak potoczyłyby się losy Polski?Teraz wkraczamy w historię alternatywną, a w niej zawsze jest milion możliwości. Tego nigdy się nie dowiemy. Ale na pewno gdyby nie targowica, mielibyśmy szansę doczekać do śmierci carycy Katarzyny, która nastąpiła w 1796 r., a więc zaledwie rok po ostatnim rozbiorze. Po śmierci carycy jej syn Paweł, który nienawidził matki, zaczął wypuszczać na wolność jej wrogów politycznych, pomagać im. Wypuścił też Poniatowskiego i ofiarował mu w Petersburgu piękny pałac. Nie można wykluczyć, że gdyby Poniatowski w 1792 roku podjął walkę, udałoby się ocalić Polskę. Rozmawiała: Maria MazurekCodziennie rano najświeższe informacje z Krakowa prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!"Gazeta Krakowska" na Twitterze i Google+ Odsłuchaj Caryca Katarzyna, nam – Polakom, nie kojarzy się najlepiej. Nic dziwnego: jej zręczne intrygi doprowadziły kolejno do trzech rozbiorów, przez co zniknęliśmy z mapy na 123 lata. Trzeba jej jednak przyznać, że politykiem była wybitnym. A w wolnym czasie, kiedy akurat nie zajmowała naszych ziem, kolekcjonowała kochanków i porcelanę. Można jej nie lubić, ale na pewno warto ją poznać. Czym skorupka za młodu…Choć znamy ją jako carycę Rosji, z Rosją miała niewiele wspólnego – przynajmniej jeśli chodzi o pochodzenie. Urodziła się bowiem w Szczecinie. Jej dzieciństwo trudno nazwać szczęśliwym. Między rodzicami Katarzyny było 25 lat różnicy. Ojciec był nudnym i nijakim emerytowanym wojskowym, wywodzącym się ze zubożałej arystokracji. Matka: Joanna von Holstein-Gottorp stanowiła jego totalne przeciwieństwo. Energiczna, lubiąca luksus i bujne życie towarzyskie liczyła, że trafi na książęcy dwór i rzecz jasna będzie jego ozdobą. Zamiast tego trafiła do wspomnianego Szczecina, by tam żyć u boku swojego mało lotnego męża. Marzyła o synu, a pojawienie się córki było dla niej rozczarowaniem, którego nie ukrywała. Co więcej – poród był bardzo ciężki i omal jej nie zabił, przez co do nienawidziła dziewczynki jeszcze bardziej. Latami wmawiała jej, że jest brzydka i bezczelna. To nie mogło się dobrze Fryderyka Augusta zu Anhalt-Zerbst-Dornburg, czyli nasza bohaterka, pozbawiona matczynej miłości i rodzinnego ciepła, natychmiast po urodzeniu trafiła pod opiekę niań i służby. Szczęśliwie zajęła się nią pochodząca z Francji guwernantka, która rozkochała ją w tamtejszej kulturze, sztuce i języku. Wykształcenie i ogłada, jakiej nabrała Zofia miały ułatwić jej zamążpójście. Wyglądała go z utęsknieniem, bo oznaczało wyrwanie się z domu. Znalezienie odpowiedniego kandydata nie ułatwiał fakt, że uroda nie była jej atutem. Pierwszym pretendentem do jej ręki był – o zgrozo – jej wujek. Matka rzecz jasna oddałaby mu córkę bez wahania, gdyby nie fakt, że na horyzoncie pojawił się o wiele bardziej smakowity rosyjskim tronie zasiadła bowiem córka cara Piotra Wielkiego, Elżbieta, która była mocno związana z rodziną Joanny. Swego czasu miała nawet wyjść za mąż za jej starszego brata, ale biedak zmarł na kilka tygodni przed ślubem. Jak łatwo się domyśleć, matka Zofii robiła wszystko żeby okazać świeżo upieczonej carycy swoją przyjaźń i oddanie. Opłaciło się. Bezdzietna Elżbieta na swojego następcę wybrała wnuka Piotra Wielkiego, także Piotra. Postanowiła niczego nie pozostawiać przypadkowi, więc znalezienie mu żony również wzięła na siebie. Wybór padł na Zofię, która w 1744 roku przybywa na dwór, gdzie natychmiast przyjmuje chrzest w obrządku prawosławnym, a także nowe imię: Katarzyna. W dniu ślubu miała 16 żoną Piotrusia PanaRok później jest już żoną Piotra. Ich małżeństwo od samego jednak początku było skazane na porażkę. Różnice między nimi były bowiem, najoględniej mówiąc, trudne do zignorowania. Zresztą trudno żyć z kimś, do kogo czuje się pogardę i odrazę. Ona była niezwykle inteligentną, oczytaną, uwielbiającą taniec i jazdę konną młodą kobietą. On – niedojrzałym emocjonalnie, głupkowatym i zaglądającym zbyt często do kieliszka dzieciakiem (choć młodszym od niej zaledwie o rok). Znęcał się nad zwierzętami i wpadał w szał, kiedy przegrywał w karty. Katarzyna, dla świętego spokoju, dawała mu wygrywać. Na domiar złego, Piotr był po prostu brzydki, a to kłóciło się z jej zamiłowaniem do kilku latach, podczas których Katarzyna nie wydała na świat potomka, zaczęło robić się – delikatnie mówiąc – nerwowo. Nie miał on jednak prawa się pojawić, bo małżeństwo było nieskonsumowane. Piotr idąc do łóżka ze swoją żoną prosił o przyniesienie zabawek i nie chodzi tu bynajmniej o takie służące podniesieniu temperatury w sypialni. Katarzyna po latach wspominała: „tylko dworskie psy były bardziej nieszczęśliwe ode mnie”.Słynne romanseWobec tak zwanej „trudnej sytuacji” w małżeńskiej alkowie, Katarzyna nawiązała romans ze słynnym dworskim uwodzicielem Sergiuszem Sałtykowowem. Co ciekawe, panująca jeszcze wtedy caryca Elżbieta tolerowała tę sytuację. Pragnęła mieć dziedzica, a kwestia tego kto go spłodzi, miała, jak się okazało, drugorzędne znaczenie. Katarzyna urodziła syna Pawła, który został jej odebrany przez teściową zaraz po porodzie i był wychowywany bez żadnego kontaktu z pierwszy romans stał się dla przyszłej carycy impulsem do zmian. Odkryła, że takie relacje nie tylko zaspokajają jej potrzeby erotyczne, ale także są namiastką prawdziwej miłości, bliskości i ciepła, którego tak bardzo w jej życiu brakowało. Jednym z istotniejszych związków, zwłaszcza z punktu widzenia Polaków, był ten ze Stanisławem Augustem Poniatowskim. Mężczyzną szalenie przystojnym, inteligentnym, oczytanym, rozsmakowanym w kulturze i sztuce, obytym w świecie. Nietrudno było się w nim zakochać. Katarzyna nie tylko urodziła mu dziecko – córkę Annę, która niestety zmarła po dwóch latach, ale, tuż po objęciu władzy w Rosji, zaczęła forsować jego kandydaturę na króla Polski. Ich romans już wtedy był przeszłością, ale Katarzyna miała żelazną zasadę utrzymywania dobrych relacji z byłymi kochankami. Poniatowskiego rzeczywiście musiała kochać, bo wydała ponad 2,5 miliona rubli na jego kampanię wyborczą i dopięła swego, gwarantując sobie tym samym łatwy dostęp do władzy w kochankiem, który odegrał istotną rolę w historii, był oficer carskiej armii Grzegorz Orłow. To on w 1762 roku dowodził zamachem stanu, którego efektem było odsunięcie od władzy Piotra i uczynienie Katarzyny wszechwładną. Wiele wskazuje też na to, że Orłow własnoręcznie udusił cara w kilka dni po jego abdykacji. Co ciekawe, nazwiskiem kochanka caryca nazwała jeden z największych (miał wielkość gołębiego jajka) i najpiękniejszych brylantów świata. Wprawdzie wartą majątek błyskotkę Katarzyna kupiła sobie sama, ale żeby uciąć plotki na temat jej ekstrawagancji i rozrzutności, zaaranżowała scenkę, w której Grzegorz ofiarował jej cenny kamień jako prezent imieninowy. Brylant został umieszczony w berle carów i do dziś jest przechowywany w Diamentowym Skarbcu w mężczyzn, którzy przewijali się przez sypialnię carycy, nie można pominąć jednookiego, niezwykle bystrego Grzegorza Potiomkina. Według niektórych źródeł Katarzyna wzięła ze swoim kochankiem potajemny ślub. Czy tak było rzeczywiście, nie wiadomo. Na pewno władczyni straciła dla niego głowę. Ich romans był niezwykle intensywny, ale namiętność szybko wygasła. Nie oznaczało to jednak końca ich relacji. Potiomkin pozostał jednym z jej najbliższych współpracowników, najbardziej zaufanych osób, a także pełnił odpowiedzialną funkcję „selekcjonera” jego następców – kolejnych kochanków Katarzyny. Opracował nawet na tę okoliczność specjalną procedurę: kandydat, który zainteresował carycę był inwigilowany, weryfikowano też jego możliwości intelektualne, wszak miał zabawiać nieprzeciętnie inteligentną kobietę. Jeżeli śledztwo wypadało pomyślnie, wybranek przechodził szczegółowe badania lekarskie, a następnie trafiał do damy dworu, zwanej wytwornie „probir-damą”, na praktyczny sprawdzian swoich umiejętności. Dopiero po przejściu tego testu dostawał przepustkę do sypialni władczyni. Choć droga do jej łoża była długa i niełatwa, chętnych nie brakowało. Świeżo upieczeni kochankowie mogli bowiem liczyć nie tylko na zaszczyty, ale również na atrakcyjne wynagrodzenie w wysokości 100 tysięcy rubli w szacują, że Katarzyna w swoim życiu miała dwunastu kochanków. Nie uwzględnia się tu jednonocnych przygód, tylko faktyczne, nawet kilkuletnie relacje. Wśród jej faworytów byli książęta, hrabiowie, generałowie, ale na względy mogli również liczyć zwykli żołnierze czy grenadierzy. Dzięki nim caryca zyskała miano erotomanki, jednak trudno oprzeć się wrażeniu, że jest to opinia mocno na wyrost. Wysoko urodzeni mężczyźni w tamtych czasach miewali znacznie więcej kochanek i nikt nie robił z tego tytułu większego zamieszania. Patrząc z tej perspektywy, Katarzynę można nazwać jedną z pierwszych i mecenas sztukiBędąc przy temacie równouprawnienia warto wspomnieć, że to właśnie za rządów carycy po raz pierwszy na na czele Rosyjskiej Akademii Nauk stanęła kobieta. Z jej inicjatywy powstała też szkoła dla najbardziej utalentowanych pań, niezależnie od ich statusu klasowego czy majątkowego, co było pod każdym względem rewolucyjnym posunięciem. Jednak tylko takie działania mogły zmienić wizerunek Rosji, która miała opinię kraju zacofanego. Katarzyna była inteligentna, oczytana, miała wiedzę na temat tego, co się dzieje na świecie i mądrze z niej korzystała. Nie tylko umacniała pozycję państwa, którym władała, poszerzając chociażby jego granice, ale działała także wewnątrz kraju. Dzięki niej wprowadzono w Rosji szczepienia przeciwko ospie i uruchomiono okna życia dla niechcianych przez matki noworodków. Interesowała się nowinkami technicznymi, ale ponad wszystko kochała sztukę. Opiekowała się artystami i intelektualistami. Wśród jej ulubieńców znaleźli się tacy geniusze jak Wolter (za namową którego chciała wprowadzić w życie Rosji oświeceniowe zasady) czy Diderot. Z tym drugim wiąże się nawet ciekawa historia, mianowicie gdy wystawił na sprzedaż swoją bibliotekę, by choć trochę podreperować swoją trudną sytuację finansową, Katarzyna odkupiła ją w całości, ale nalegała, by księgozbiór pozostał u niego aż do jego Katarzyny II w Tsaritsyno. Rosja, Moskwa. 29 kwietnia 2018 r. (c) Dance60 porcelanyCaryca pozostawiła po sobie wspaniałą kolekcję dzieł sztuki. Niewiele osób jednak wie, że Katarzyna miała szczególną słabość do porcelany. Za jej panowania zreorganizowano założoną za czasów Elżbiety rosyjską manufakturę. Odtąd nazywała się Imperatorską Fabryką Porcelany, a jej zadaniem było upowszechnienie porcelany w całej Rosji. Ambasadorką tego pomysłu została sama caryca, która uwielbiała wyjątkowe serwisy. Jeden z kawowych był na przykład ozdobiony jej miniaturowymi portretami. Inne, najbardziej znane luksusowe serwisy to Arabeskowy czy Gabinetowy, z których każdy składał się z około 1000 elementów. We Francji Katarzyna zamówiła też biskwitowy, 750-elementowy serwis w stylu antycznym. Do pracy nad nim zaangażowano połowę pracowników manufaktury, którzy pracowali nad stworzeniem go przez półtora roku. Warto dodać, że jeśli chodzi o Imperatorską Fabryką Porcelany to działa ona do dziś, tyle że pod nazwą Łomonosow. Ich najbardziej rozpoznawalny wzór: siatka kobaltowa przyozdobiona ręcznie 22-karatowym złotem, swoją popularność zawdzięcza właśnie brakowało, a Katarzyna zostałaby właścicielką jednego z najsłynniejszych serwisów na świecie. Chodzi mianowicie o zastawę „Flora Danica”, składającą się pierwotnie z 1802 elementów. Miała być ona prezentem duńskiej rodziny królewskiej dla carycy. Niestety – prace nad nim trwały aż 12 lat, do roku 1802, a imperatorowa zmarła w 1796 tekst nie jest oczywiście najbardziej szczegółową biografią carycy, jaką można byłoby sobie wyobrazić. Wierzę jednak, że tyle wystarczy żeby przekonać, że nie była postacią czarno-białą. Szczególnie krzywdzący jest bowiem fakt, że o Katarzynie mówi się albo w kontekście rozbiorów Polski albo jej niespotykanych wręcz potrzebach seksualnych. To tak jakby o filmach Tarantino napisać, że nie brakuje tam przemocy i że są trochę dziwne: niby to prawda, ale każdy fan „Pulp Fiction” takim sformułowaniem będzie po prostu zażenowany. Zofia Kociołek-SztecGdyby wypalił jej plan A, dziś byłaby księżną Monako. Plan B zakłada posiadanie pałacu na Dolnym Śląsku, w którym będzie mieszkać i przyjmować gości podając kawę w prawdziwej porcelanie. Póki co nosi replikę pierścionka księżnej Kate, a zamki poznaje jako turystka. Aktualnie funkcjonuje jako królowa-matka małej Wandy. Z zawodu jest PR-owcem. Uwielbia dobre jedzenie, książki (choć najchętniej na okrągło czytałaby „Dumę i uprzedzenie”), galopy na swoim rudym koniu po lesie i weekendowe wypady, podczas których razem z mężem odkrywają niesamowite miejsca w Polsce lub oglądają rekonstrukcje bitew. Życie z nią to nieustanna sinusoida – albo krzyczy albo się śmieje. Jej motto to „ostatni łatwy dzień był wczoraj”.AUTORKopiuj O Katarzynie Wielkiej mówi się, że lubiła perwersyjny seks, miała niesamowitą ilość kochanków, była bezwzględna i mordowała na potęgę. A jaka naprawdę była najpotężniejsza kobieta Europy XVIII wieku? Jaką żoną, matką, kochanką i władczynią była caryca Katarzyna? Od komika do bohatera Ukrainy. Oto niezwykła historia Wołodymyra Zełenskiego Caryca Katarzyna Wielka - jaka była naprawdę? Krążą legendy na temat jej życia seksualnego i tego, kto był ojcem jej dzieci. Bo, że nie był to jej mąż car Piotr III wiadomo prawie na pewno. Agata Strzelczyk w artykule „Caryca Katarzyna II i jej relacje z synem i wnukiem” opublikowanym w Studiach edukacyjnych 51/2018 pisała: „Małżeństwo okazało się nie tylko niedobrane, ale też wyjątkowo nieudane. Świeżo poślubieni nie pasowali do siebie pod żadnym względem, co rychło zaowocowało narastającą obustronną niechęcią. Sytuacja ta nie była dla nikogo optymalna, bowiem abstrahując od uczuć dwojga młodych ludzi uwięzionych w nieszczęśliwym związku, stanowiła zagrożenie dla dynastii. Racją stanu było, aby para doczekała się potomstwa. Tymczasem nie zanosiło się, aby miało się to wypełnić. Trudno powiedzieć, czy Katarzyna i Piotr w ogóle kiedykolwiek ze sobą współżyli. Oboje rychło zaczęli szukać partnerów poza małżeństwem”. Nic więc dziwnego, że gdy na świecie w 1754 pojawił się Paweł natychmiast uznano go za prawowitego dziedzica, choć krążyły plotki, że jednak jest synem kochanka Katarzyny Sergiej Sałtykow. Zresztą to z nim Katarzyna dwa razy wcześniej była w ciąży (ciąże zakończyły się poronieniem). Jego młodsza siostra Anna Piotrowna urodzona w 1757 zmarła w wieku dwóch lat. Choć Piotr również ją uznał za swoje dziecko plotkowano, że to nie on jest jej ojcem. Kto więc? Prawdopodobnie Stanisław August Poniatowski, z którym Katarzyna wdała się w gorący romans. Owoce jej romansów były jeszcze dwa. Aleksiej Grigoriewicz Bobryński urodził się pół roku przed śmiercią cara Piotra III, a jego ojcem był Grigorij Orłow. W 1775 roku na świat przyszła córka Katarzyny i Grigorija Potiomkina Yelizaveta Grigorijevna Tyomlina. Czytaj też: To jedyna królowa babcia na świecie. Kim jest Ashi Kesang Choden z Bhutanu? Smutna matka W pamiętnikach Katarzyna zapisała przeżycia z porodu Pawła: „We wtorek wieczorem położyłam się spać jak zwykle, a w nocy obudziłam się w bólach. Obudziłam panią Władysłalewą, która posłała po akuszerkę, a ta potwierdziła, że niedługo będę rodzić. Obudzono wielkiego księcia, który spał w swym pokoju, i hrabiego Aleksandra Szuwałowa. Ten wysłał wiadomość do cesarzowej, która nie zwlekała z przyjściem około drugiej nad ranem. Cierpiałam ogromnie. Wreszcie, około południa następnego dnia, 20 września, urodziłam syna. Gdy tylko owinięto go w pieluszki, cesarzowa wezwała swego spowiednika, który nadał dziecku imię Paweł. Cesarzowa kazała położnej natychmiast zabrać dziecko i iść z nią. Ja zostałam na moim łożu boleści (...). Gdy tylko cesarzowa odeszła, wielki książę również poszedł do siebie, to samo pan i pani Szuwałow i nie zobaczyłam żywego ducha aż do trzeciej (...). Nie przysłano nawet zapytać, jak się czuję. Wielki książę pił z każdym, na kogo się natknął, a cesarzowa zajmowała się dzieckiem”. Cesarzowa Elżbieta, ciotka Piotra III, opiekowała się Pawłem i wychowywała go na następcę tronu. Być może odebranie dziecka od matki sprawiło, że ta nigdy go nie pokochała. Ich niechęć wobec siebie była dobrze znana na carskim dworze. Syn uważał matkę za morderczynię i uzurpatorkę. Choć miała być regentką na tronie do czasu osiągnięcia przez niego pełnoletności, zachowała władzę aż do swojej śmierci 17 listopada 1796 roku. Gorąca kochanka Jak wiadomo, Katarzyna żoną była niewierną. Rodziła dzieci z nieprawego łoża, a przez jej sypialnię przewijały się tłumy mężczyzn, zazwyczaj dużo od niej młodszych. Krążyły też legendy o specjalnej tajemnej komnacie wypełnionej erotycznymi gadżetami. Gdy urodziła się w Szczecinie 2 maja 1729 roku nikt nie przypuszczał, że mała Zofia Fryderyka Augusta przejdzie do historii jako kobieta która bez skrupułów potrafiła pozbawić władzy i głowy, toczyć wojny i rzekomo odbywać stosunki seksualne nie tylko z mężczyznami i kobietami, ale też z… koniem. Na ten temat krąży wiele opowieści. W jednych uprawiała seks z ogierem już jako młoda dziewczyna, zanim zasiadła na rosyjskim tronie, w innych to ten nietypowy stosunek seksualny był przyczyną jej śmierci. Tak czy inaczej akurat to zdaje się być wierutną bzdurą. Niemniej od lat badacze zastanawiają się czy była nimfomanką, czy miała rozbuchane libido. Prawda jest taka, że jak na XVIII wiek liczba jej, przynajmniej oficjalnych kochanków, wcale nie jest imponująca. Wedle źródeł przez carską alkowę przewinęło się ich tylko około dwunastu. Najważniejszym z nich był Grigorij Potiomkin, który w łożu cesarzowej zabawił jedynie przez dwa lata, ale za to był jedynym, któremu udało się z nią zaprzyjaźnić. Nawet gdy już nie byli razem, cesarzowa darzyła go ogromną sympatią, obdarowywała go majątkiem i przywilejami, a on jej stręczył młodych chłopców. Pisarka Ewa Stachniak, autorka dwóch książek poświęconych Katarzynie Wielkiej mówiła w wywiadzie udzielonym „To byli zawsze młodzi, przystojni i inteligentni mężczyźni, którzy mogli bawić ją ciekawą rozmową, bo nie lubiła się nudzić. Bycie kochankiem Katarzyny bardzo często oznaczało, że trzeba było np. tłumaczyć Platona na rosyjski i przesiadywać w bibliotekach, by opowiedzieć jej coś interesującego. Nie lubiła rozmów o niczym.”. Zresztą dla większości swoich kochanków była bardzo szczodra. Stanisława Augusta Poniatowskiego posadziła na polskim tronie. Nie była jednak pierwszą kobietą na rosyjskim tronie, która miała dużo dużo młodszych od siebie kochanków. Katarzyna, która przybyła do Rosji jako czternastolatka za wzór w wielu kwestiach, także tej, stawiała sobie ciotkę Piotra cesarzową Elżbietę I. To jednak o niej w serialu „Katarzyna Wielka” wyprodukowanym przez HBO (a może nie tylko w serialu) żołnierze mówili: „Ona zjada mężczyzn żywcem”. Ewa Stachniak twierdziła też, że ona lubiła seks, ale też po prostu szukała miłości.„Część tych opinii to plotki, na które nie ma żadnego potwierdzenia. Katarzyna Wielka była niezależna, nie przejmowała się niczyją opinią. Brała to, na co miała ochotę. Postrzeganie jej to sprawa kulturowa. Czy 60-letni mężczyzna spotyka się z odrzuceniem społecznym, gdy ma 20-letnią kochankę? Nie. 60-latka w związku z 20-latkiem budzi oburzenie. Tak jest teraz, tak było i kiedyś. Katarzyna doskonale zdawała sobie z tego sprawę, ale stawiała na swoim. Ona po prostu lubiła seks (…) Uważała też, że ma prawo do miłości i jeśli miała taka ochotę, brała sobie kochanków”. Zobacz także: Jazmin Grimaldi: czym zajmuje się nieślubna córka księcia Alberta II z Monako? Bezwzględna cesarzowa Większość Polaków uważa, że caryca Katarzyna była złą kobietą i złym władcą. Postrzegamy ją w ten sposób ze względu na uwarunkowania historyczne. Wszak to ona była inicjatorką rozbiorów Polski. Jednak zachodni filozofowie, którzy nazywali ją Semiramidą Północy, uważali ją za doskonałego władcę, mądrego stratega, który jednak rządził Rosją twardą ręką wprowadzając tam absolutyzm oświecony. Nieodłączną częścią jej polityki były tortury i morderstwa. Udowodniła, że jest gotowa na wszystko, gdy wraz z wojskowymi dokonała zamachu stanu na swojego męża. W 1762 roku wtrąciła go do więzienia. W manifeście napisanym po wtrąceniu go do więzienia, ogłaszającym, że od teraz Katarzyna zasiada na tronie napisano: „Świadomi grożącego naszym wiernym poddanym niebezpieczeństwa, byliśmy zmuszeni, wezwawszy na pomoc Boga oraz jego poczucie sprawiedliwości, a także widząc wszystkich naszych wiernych poddanych życzenie jasne i niedwuznaczne, wstąpić na tron nasz rosyjski samowładny, a wszyscy nasi wierni poddani złożyli nam uroczystą przysięgę”. Piotr III zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach, ale większość badaczy uważa, że został przez Katarzynę zamordowany. Tak zresztą uważał jej syn, który nigdy nie pogodził się ze śmiercią ojca. Andrzej Andrusiewicz pisał o niej, że jest Niemką, w której żyłach nie płynie ani jedna kropla rosyjskiej krwi, a która stała się ucieleśnieniem Rosji. W „Rzeczpospolitej” czytamy: „We wczesnym okresie jekatieryńskim pojawiały się próby umiarkowanych reform, wprowadzania elementów rządów prawa, nieśmiałe emancypowanie chłopów pańszczyźnianych. Bardzo ograniczone, ale z pewnością radykalnie odmienne w kierunku od działań Katarzyny z ostatniego okresu, kiedy to przerażona rewolucją francuską stara już władczyni uczyniła z Rosji flagowy okręt europejskiej reakcji”. „Katarzyna II Wielka rządziła niepodzielnie Rosją przez ponad 34 lata. Śmierć carycy 17 listopada 1796 roku stanowiła koniec epoki. Wokół jej zgonu narosło wiele mitów” pisał Simon Sebag Montefiore, autor książki „Romanowowie. 1613-1918”. Plotkowano, że caryca zmarła podczas stosunku z koniem. Inna wieść niosła, że zamordowano ją w mało wyrafinowany sposób, montując w toalecie sprężynowy bagnet. Tak naprawdę Katarzyna była schorowana. Cierpiała na cukrzycę, ale zmarła z powodu udaru. „Ciężko oddychająca Katarzyna leżała na materacu, a wokół kręcili się płaczący dostojnicy dworscy: osiemdziesięcioletni Aleksiej Orłow, Bezborodko i książę Zubow. Kiedy ten ostatni poprosił o szklankę wody, nikt się nie pofatygował, żeby mu ją przynieść. Cesarzowa leżała „bez życia, rzężąc niczym machina, której ruch ustaje”, wspominał Adam Jerzy Czartoryski. Czytaj również: Miała zostać żoną jego brata, ale ta miłość była im pisana. Historia małżeństwa Marii Teck i Jerzego V Fot. ALAMY/BE&W Na wyniki wyborów to nie wpłynęło, ale sobotnia wypowiedź pani Angeli Merkel, chadeckiej kandydatki na urząd kanclerza Niemiec, na pewno uwiarygodniła wiele obaw wyrażanych w Polsce podczas nieustannej kampanii wyborczej ostatniego półrocza. Otóż desygnowana pani kanclerz stwierdziła, że jej wzorem osobowym jest caryca Katarzyna II, a portret Niemki na rosyjskim tronie powiesi w swoim gabinecie. Niespodziewanie obawy wyrażane przez Lecha Kaczyńskiego w końcówce kampanii wyborczej zyskały więc bardzo obrazowe - dosłownie i w przenośni - potwierdzenie. Nie dziwi również chłodna reakcja części prasy w Niemczech i Rosji na wynik polskich wyborów prezydenckich. Niektórzy pamiętają jeszcze skandaliczną wypowiedź rosyjskiego ambasadora w Polsce, który po zwycięstwie Aleksandra Kwaśniewskiego nad Lechem Wałęsą oznajmił, że „nareszcie w Warszawie rządzić będą ludzie, którzy rozumieją po rosyjsku". Lech Kaczyński po rosyjsku mówi i rozumie całkiem dobrze, ale niewątpliwie w kategorii opisanej przez niegdysiejszego ambasadora Rosji się nie mieści. Mimo że prezydent ma bardzo niewielkie uprawnienia konstytucyjne w polityce zagranicznej, to obyczaj wytworzony przez obu poprzedników Lecha Kaczyńskiego sprawia, że rola głowy państwa w polityce międzynarodowej, zwłaszcza w kreowaniu jej strategicznych kierunków, jest znacząca. A deklaracje nowego prezydenta nie pozostawiają wątpliwości, że nie będzie to polityka bierności i reagowania na wydarzenia, a polityka aktywna. Aktywna, czyli nastawiona na kreowanie wydarzeń. Bez wątpienia jednym z pierwszych działań nowego rządu i prezydenta elekta powinno stać się odbudowanie kompletnie zniszczonego przez poprzednie rządy bezpieczeństwa energetycznego Polski. To nie tylko kwestia protestowania przeciwko pomysłom budowy nie-miecko-rosyjskiego gazociągu pod Bałtykiem. Polska przede wszystkim powinna zabrać się do budowania koalicji państw wewnątrz Unii Europejskiej, nastawionej na zasadniczą zmianę strategii energetycznej UE. Bo dzisiejsza była konstruowana dla Unii dwunastu państw. Zarówno Szwedzi i Finowie, jak i większość państw przyjętych do UE w ubiegłym roku mają w tej dziedzinie interesy odmienne od Francji, Niemiec czy Włoch i Bruksela musi to w swojej strategii uwzględnić. Zadaniem nowego prezydenta i rządu będzie również przekonanie Unii, że powinna ona zdecydowanie aktywniej włączyć się w proces reformowania Ukrainy. Kijów bez pomocy (nie tyle finansowej, ile dotyczącej transferu wiedzy, technologii i inwestycji) po prostu sobie nie poradzi i niczym ryba do saka wpadnie kolejny raz w objęcia Moskwy. A dla niezależności energetycznej Europy Środkowej Ukraina ma znaczenie kluczowe. I wreszcie niezbędne będzie zaproszenie Stanów Zjednoczonych do dużo bardziej aktywnej polityki w naszym regionie. Lech Kaczyński podkreśla, że traktuje Waszyngton jako partnera pierwszej kategorii, stanie jednak wobec szalenie trudnego zadania skłonienia George'a Busha do tego, by i on traktował Polskę jako stabilnego, a nie egzotycznego sojusznika. Interes Polski Miejsce polityki „brata łaty" uprawianej przez Aleksandra Kwaśniewskiego zajmie polityka bardziej powściągliwa w gestach, ale bardziej treściwa w wykonaniu nowego prezydenta i rządu. Należy tylko mieć nadzieję, że nie dojdzie do konfliktów kompetencyjnych w trójkącie prezydent-premier-minister spraw zagranicznych, bo obowiązująca konstytucja RP niemalże takie konflikty wymusza. Wbrew rozpowszechnianej legendzie Polska zmarnowała ostatnie cztery lata na arenie międzynarodowej i nowej ekipie przyjdzie odrabiać gigantyczne zaległości. Atmosfera odrabiania tych zaległości dobra tymczasem nie będzie, bo w kampanię przeciwko prezydenturze Lecha Kaczyńskiego zaangażowała się znaczna część polskich elit. Wyraźnie widać, że te z mediów zachodnich, które miały polskich przyjaciół, szczególnie z kręgu prasy liberalnej („Gazeta Wyborcza" czy „Polityka"), straszyły swoich czytelników nieobliczalnym „prawicowym populizmem" Kaczyńskiego i PiS. Daje to nowemu rządowi pewien handicap, gdy będzie budził nieodparte zdziwienie, że nie przyjeżdża na spotkania międzynarodowe z nożem w zębach, ale handicap ów będzie działał krótko. Gdy przyjdzie do rozmowy o interesach, partnerzy bezwzględnie będą wykorzystywali wszelkie negatywne stereotypy, jakie o braciach Kaczyńskich wyprodukowano na użytek krajowej kampanii wyborczej. Domaganie się należnych nam regulacji budżetowych czy decyzji politycznych będzie kwitowane stwierdzeniem, że Polacy nie potrafią się zachować. Podobnie, jak kiedyś rząd włoski czy austriacki, możemy zderzyć się ze zmasowaną wojną propagandową lewicowych mediów. I trudno będzie zapomnieć wypowiedzi Lecha Wałęsy o groźnych i wojowniczych „Kaczorach", którym trzeba przeszkadzać, oraz przekaz wychodzący ze środowiska Unii dotyczący rzekomej antyeuropejskości PiS. Tymczasem jest to tylko próba przyjęcia tych norm, które w Europie obowiązują, czyli twardego dbania o własne narodowe interesy. Polska Kowalskiego Przyglądając się imponującemu sukcesowi Lecha Kaczyńskiego, który wbrew wszelkim sondażom został prezydentem Polski z bardzo wyraźną przewagą nad liberalnym kontrkandydatem, wypada zauważyć, iż był to bunt obywateli przeciwko polityce rozumianej jako zmowa elit. Sztabowcy Donalda Tuska nie dostrzegli, że to, co oni uważali za miażdżący zarzut - kiedy ich kandydat stwierdzał, iż nie będzie się ubiegał o elektorat Andrzeja Leppera, przez wyborców zostało odebrane jako wchodzenie w buty elitarysty rodem z Unii Wolności, który pogardza zwykłymi ludźmi. To również nauczka dla polityków, że traktowanie Polaków jako motłochu, którym można manipulować przy pomocy telewizji (która była rażąco nieobiektywna w kampanii), prowadzi do porażki. I chyba najtrudniejszym zadaniem prezydenta Kaczyńskiego będzie właśnie podtrzymanie tego dialogu z obywatelami, który rozpoczął w kampanii wyborczej. Ten syn inteligenckiej rodziny z warszawskiego Żoliborza czuł się na wiecach o niebo lepiej od swojego oponenta. Od tego, czy potrafi ten brak dystansu utrzymać odgrodzony tłumem prezydenckich ochroniarzy od zwykłego obywatela zależy druga kadencja prezydencka i powodzenie wielkiego planu politycznego braci Kaczyńskich - planu budowy IV Rzeczypospolitej. Ten plan zakłada wygładzenie kantów powstałych w kampanii wyborczej i podjęcie wspólnie z Platformą Obywatelską wysiłku zmiany konstytucji. A przede wszystkim czegoś, co kandydat Kaczyński nazywał w kampanii zwróceniem państwa ku obywatelom. Dzisiejsza Polska jest przyjazna i życzliwa dla elit, od bezkarności wykroczeń drogowych, po specjalne traktowanie w urzędach. Polska po rządach PiS ma być Polską życzliwą zwykłemu Kowalskiemu. To olbrzymie i niesłychanie trudne do wykonania zadanie. Zwłaszcza że spoza granic będzie nas straszył portret carycy Katarzyny. i Autor był dyrektorem Ośrodka Studiów Międzynarodowych Senatu, w latach 1997-2001 podsekretarz stanu i główny doradca premiera ds. zagranicznych, obecnie komentator międzynarodowy tygodnika „Wprost" opr. mg/mg Zwykle piszemy dla wszystkich, ale dziś specjalnie dla posła Marka Suskiego z PiS. Na posiedzeniu komisji sejmowej do zbadania sprawy Amber Gold dopytywał się, kim jest caryca Katarzyna i jak ma na nazwisko. Podpowiadamy posłowi Poseł Suski nie studiował historii, może więc nie wiedzieć, kim była caryca Katarzyna. Dopytywał o to przesłuchiwanego sędziego Ryszarda Milewskiego. zobacz zapis rozmowy Suski: Czy znana jest panu ta osoba? Milewski: Ale kto? Suski: Ta o pseudonimie „Caryca” Milewski: Przepraszam, ale jedyna caryca którą znam, to Katarzyna. Suski: Katarzyna…. A może pan podać nazwisko? Sędzia Milewski odpowiedział „Katarzyna Wielka”, co nie jest precyzyjne – „Wielka” to przydomek rosyjskiej władczyni, a nie nazwisko. Nazywała się naprawdę Sophie Friederike Auguste zu Anhalt-Zerbst-Dornburg i była niemiecką księżniczką z niezbyt świetnej rodziny. Wyszła za mąż za rosyjskiego cara Piotra III. Brała udział w planowaniu zamachu stanu, w którym obaliła swojego małżonka – a potem najprawdopodobniej wydała zgodę na jego zamordowanie przez zamachowców, chociaż zgodził się już oficjalnie abdykować. Była niesłychanie sprawną, chociaż wrogą Polsce władczynią – inspirowała rozbiory Polski. Posłowi Suskiemu rekomendujemy lekturę świetnej biografii Katarzyny Wielkiej pióra zmarłego niedawno wybitnego historyka Rosji, prof. Władysława Serczyka. Może wtedy nie będzie się kompromitował na komisji sejmowej. Adam Leszczyński Historyk i socjolog, profesor na Uniwersytecie SWPS, publicysta. Autor dwóch książek reporterskich o Afryce i kilku książek o historii. "Szkalował" Polskę w „the Guardian”, „Le Monde”, „El Pais”, „Suddeutsche Zeitung”. Ostatnio wydał „Ludową historię Polski” (WAB 2017). W pisze o polityce i historii. Przeczytaj także: Lubisz nas? Dołącz do społeczności

caryca katarzyna o polakach